ΠΡΩΤΕΣ ΒΟΗΘΕΙΕΣ ΤΣΙΜΠΗΜΑΤΑ

Στη θάλασσα

 • • • ΤΣΟΥΧΤΡΕΣ: Υπάρχουν πολλών ειδών και δεν «τσιμπούν» όλες. Αποτελούνται από ένα «καπέλο» και πολλά λεπτά πλοκάμια (σε ορισμένα είδη στον Ατλαντικό φτάνουν και τα 10 μέτρα), στα οποία υπάρχουν χιλιάδες μικρά «μπαλάκια», οι νηματοκύστες. Αυτές περιέχουν μια τοξίνη και ένα σκληρό όργανο μαζεμένο σαν ελατήριο. Όταν έρθουν σε επαφή με σκληρή επιφάνεια (όπως το δέρμα), οι νηματοκύστες σπάνε και το ελατήριο μπαίνει στο δέρμα απελευθερώνοντας την τοξίνη. Το ίδιο μπορεί να γίνει και με τριβή ή με διαφορά οσμωτικής πίεσης (γλυκό νερό) και έτσι να έχουμε επιδείνωση και καινούργια στοιχεία ώρες μετά την επαφή. Πολλές φορές με τη θαλασσοταραχή τα πλοκάμια σπάνε και πλέουν ελεύθερα, με αποτέλεσμα να έρχονται σε επαφή με το δέρμα μας και να έχουμε συμπτώματα χωρίς να βλέπουμε τσούχτρες.

Η αντιμετώπιση: Αποφεύγουμε να τρίψουμε την περιοχή ή να ρίξουμε γλυκό νερό για να μη σπάσουμε τις ανέπαφες νηματοκύστες. Ρίχνουμε στην περιοχή οινόπνευμα ή βενζίνη για να αδρανοποιήσουμε την τοξίνη και να προκαλέσουμε πήξη του τοιχώματος των ανέπαφων κυστών. Αφού ξεπλύνουμε την περιοχή με θαλασσινό νερό, ρίχνουμε ταλκ ή λεπτή άμμο ούτως ώστε να δημιουργήσουμε ένα «μπλάστρι», το οποίο ξεκολλάμε με ένα αιχμηρό αντικείμενο ξύνοντάς το. Μ’ αυτό τον τρόπο αφαιρούμε τα «ελατήρια» και τις ανέπαφες νηματοκύστες. Ξεπλένουμε πάλι με θαλασσινό νερό και βάζουμε μια κρέμα με κορτιζόνη.

• • • ΘΑΛΑΣΣΙΕΣ ΑΝΕΜΩΝΕΣ: Ανήκουν στην ίδια οικογένεια με τις τσούχτρες. Μερικά είδη είναι προσκολλημένα στα βράχια στην ακροθαλασσιά, μοιάζουν με λεπτά φύλλα και όπως καθόμαστε στην παραλία μπορεί εύκολα να έρθουμε σε επαφή μ’ αυτά. Προκαλούν πιο ήπια συμπτώματα από τις τσούχτρες και η αντιμετώπιση είναι η ίδια.

• • • ΑΧΙΝΟΙ: Στη Μεσόγειο ευτυχώς δεν έχουμε δηλητηριώδη είδη. Οι βλάβες προκαλούνται από την εισχώρηση των αγκαθιών στο δέρμα, με αποτέλεσμα τον πόνο, τον ερεθισμό και πιθανώς αργότερα την ανάπτυξη κοκκιωμάτων.
Η αντιμετώπιση: Προσπαθούμε με τσιμπιδάκι να βγάλουμε τα αγκάθια που προεξέχουν, με προσοχή, χωρίς να τα σπάσουμε. Αφού καθαρίσουμε την περιοχή, βάζουμε συχνά επιθέματα με ξίδι (τα αγκάθια αποτελούνται από ανθρακικό ασβέστιο και το οξικό οξύ του ξιδιού τα διαλύει).

• • • ΔΡΑΚΑΙΝΕΣ - ΣΚΟΡΠΙΝΕΣ: Είναι ψάρια, τα οποία συνήθως είναι θαμμένα μέσα στην άμμο και έτσι μπορεί εύκολα να τα πατήσουμε. Στη ράχη τους έχουν 1 - 2 μεγάλα αγκάθια, τα οποία έχουν το δηλητήριο. Μόλις μας τσιμπήσουν, αισθανόμαστε αμέσως έντονο πόνο και σύντομα το σημείο κοκκινίζει και πρήζεται. Ορισμένα ευαίσθητα άτομα μπορεί να εμφανίσουν συμπτώματα αλλεργικού σοκ.
Πρώτες βοήθειες: Προσπαθούμε να χαράξουμε το σημείο και να ρουφήξουμε το δηλητήριο (κυκλοφορούν στην αγορά ειδικές αντλίες που ρουφούν το δηλητήριο φιδιών, σκορπιών κ.λπ.). Καλό θα είναι, αν μπορούμε, να βυθίσουμε το μέλος σε πολύ ζεστό νερό ή να πλησιάσουμε με προσοχή την καύτρα τσιγάρου, γιατί με τη θερμότητα αδρανοποιείται το δηλητήριο. Τοπική αγωγή με κρέμα με αντιβιοτικό και κορτιζόνη, καθώς και ιατρική βοήθεια, αν γενικεύονται τα συμπτώματα.

Στην ξηρά

• • • ΣΦΗΚΕΣ - ΜΕΛΙΣΣΕΣ - ΑΡΑΧΝΕΣ: Προκαλούν έντονη τοπική αντίδραση με το νύγμα τους, όπως ερυθρότητα, οίδημα, κνησμό και πολλές φορές λεμφαγγειίτιδα - λεμφαδενίτιδα. Σε μερικά άτομα το νύγμα μπορεί να προκαλέσει αλλεργικό σοκ.
Η αντιμετώπιση: Αν το τσίμπημα είναι από μέλισσα, με προσοχή αφαιρούμε το κεντρί. Τοπικά βάζουμε παγοκύστες για να επιβραδύνουμε τη διάχυση του δηλητηρίου. Τοπικά κρέμα με κορτιζόνη και αντιβιοτικό. Αν γενικεύονται τα συμπτώματα, ζητάμε ιατρική βοήθεια.

• • • ΤΣΙΜΠΟΥΡΙΑ: Είναι έντομα με μικρό κεφάλι και δαγκάνες με τις οποίες προσκολλώνται ισχυρά στο δέρμα και απομυζούν αίμα. Μπορεί να μεταδώσουν ασθένειες, όπως η νόσος του Lyme και ο πυρετός των βραχωδών ορών.
Η αντιμετώπιση: Πριν προσπαθήσουμε να αφαιρέσουμε το έντομο βάζουμε ένα βαμβάκι με οινόπνευμα για 5 - 10 λεπτά. Μ’ αυτό τον τρόπο παραλύει και χαλαρώνουν οι δαγκάνες. Μετά με ένα τσιμπιδάκι προσπαθούμε αργά, αλλά σταθερά να το ξεκολλήσουμε χωρίς να κοπεί το κεφάλι (αν μείνει, μπορεί να δημιουργήσει κοκκίωμα). Απολυμαίνουμε την περιοχή και βάζουμε αντιβιοτική κρέμα με κορτιζόνη. Καλό είναι έπειτα από 2 μήνες περίπου να γίνει έλεγχος για νόσο του Lyme.

Το κουτί Πρώτων Βοηθειών για τις διακοπές
• • • Οινόπνευμα
• • • Οξυζενέ
• • • Αντισηπτικό
• • • Βενζίνη
• • • Ξίδι
• • • Βαμβάκι
• • • Γάζες
• • • Τσιμπιδάκι
• • • Ψαλίδι
• • • Ταλκ
• • • Αυτοκόλλητοι επίδεσμοι
• • • Κορτιζονούχος κρέμα
• • • Αντιβιοτική αλοιφή
• • • Αντιμικροβιακό σπρέι
• • • Αντιβιοτικά ευρέος φάσματος
• • • Προγεμισμένες σύριγγες αδρεναλίνης και κορτιζόνης (χρήση από γιατρό)  

Οι πρώτες βοήθειες για δαγκώματα και τσιμπήματα ζώων

Συντάκτης: Κατερίνα Βαϊμάκη, 08/03/2011

Δαγκώματα, γρατζουνιές, τσιμπήματα. Μπορούν να συμβούν από οποιαδήποτε ζώο και αρκετές φορές μπορούν να γίνουν επικίνδυνα λόγω της αυξημένης συχνότητας ανάπτυξης των λοιμώξεων. Μάθετε πώς πρέπει να αντιδράσετε και να γλιτώσετε τα χειρότερα

Επιπόλαια δαγκώματα

Αν το δάγκωμα είναι αβαθές και απλό πρέπει να το πλύνετε αμέσως με άφθονο νερό και σαπούνι. Στη συνέχεια απολυμάνετε το με αντισηπτικά διαλύματα (οξυζενέ και betadine) και καλύψτε το με αποστειρωμένη γάζα.

Σοβαρά δαγκώματα

Ένα δάγκωμα θεωρείτε σοβαρό όταν είναι βαθύ και υπάρχει αιμορραγία. Πρώτη μέριμνά μας είναι το σταμάτημα της αιμορραγίας με άμεση πίεση επί του τραύματος. Εάν πρόκειται για τραύμα κάποιου μέλους (πόδι, χέρι), τότε αυτό ανυψώνεται και συγκρατείται σε λοξή θέση. Στη συνέχεια τοποθετείστε πάνω του καθαρές γάζες και πιέστε. Μετά το σταμάτημα της αιμορραγίας πλύνετε το με καθαρό νερό.

Στην περίπτωση που ο τραυματισμός προήλθε από άγνωστο ζώο θα πρέπει να επισκεφτείτε άμεσα τον γιατρό σας για χορήγηση αντιτετανικού και αντιλυσσικού ορού αν κριθεί απαραίτητο. Αν το ζώο που προκάλεσε το τραύμα είναι οικόσιτο, υγιές και διαθέσιμο, τίθεται σε παρακολούθηση για δέκα μέρες και παίρνονται τα συνήθη μέτρα για την περιποίηση των τραυμάτων. Αξίζει να σημειωθεί πως εκτός από τους σκύλους, λύσσα μπορεί να έχουν και άλλα ζώα όπως οι σκίουροι, οι αλεπούδες, οι λύκοι, οι νυχτερίδες, τα κουνάβια, οι νυφίτσες κ.α.

Τσιμπήματα εντόμων

Πρέπει να είμαστε αρκετά προσεκτικοί όσο αφορά τα τσιμπήματα από τα έντομα γιατί πολλοί είναι αλλεργικοί χωρίς να το ξέρουν. Μετά το τσίμπημα πρέπει να απομακρύνουμε αμέσως το κεντρί από το δέρμα. Στη συνέχεια τοποθετείστε κρύες κομπρέσες πάνω στην περιοχή του τσιμπήματος για να ανακουφιστεί ο ασθενής από το πρήξιμο και την κοκκινίλα. Αν συνεχιστούν τα συμπτώματα επισκεφτείτε ένα γιατρό λήψη κάποιου αντιϊσταμινικού χαπιού για ταχεία υποχώρηση.

Όσοι γνωρίζουν πως είναι αλλεργικοί θα πρέπει να έχουν πάντα μαζί τους ένα κουτί πρώτων βοηθειών με την κατάλληλη ιατρική συνταγή. Αυτό περιλαμβάνει επινεφρίνη (αδρεναλίνη) μέσα σε σύριγγα για άμεση χρήση, αντιϊσταμινικά για χορήγηση από το στόμα και ενδοφλέβια.  

Τσιμπήματα στη θάλασσα

Οι συχνότεροι θαλάσσιοι «τραυματισμοί» προέρχονται από τσούχτρες, αχινούς, ανεμώνες και μέδουσες. Όλα τα τσιμπήματα ή τα κεντρίσματα από τα θαλάσσια ζώα παρουσιάζουν έντονο, τσουχτερό πόνο και, ελάχιστες φορές, γενικά συμπτώματα, όπως ζάλη, εξάντληση, παράλυση, κράμπα, ναυτία, εμετό ή δύσπνοια. Για τα κεντρίσματα από αχινούς και ορισμένα ψάρια του γλυκού και αλμυρού νερού δεν υπάρχουν ειδικά αντίδοτα. Το οινόπνευμα και η αμμωνία εξουδετερώνουν μόνο τις τοξίνες της μέδουσας. Το δηλητήριο της ανεμώνης αδρανοποιείται με τη θερμότητα.

Δαγκώματα φιδιών

Στην Ελλάδα υπάρχει μόνο ένα δηλητηριώδες φίδι, η οχιά. Το δάγκωμα προκαλεί αμέσως ισχυρό πόνο, οίδημα και εκχύμωση στην περιοχή. Μέσα σε 15 περίπου λεπτά αρχίζει η εμφάνιση των γενικών συμπτωμάτων, που περιλαμβάνουν ναυτία, εμετό, υπόταση, αρρυθμίες, ίλιγγο, σπασμούς, παραλήρημα και κώμα. Το θύμα ξαπλώνεται και απαγορεύονται οι μετακινήσεις του. Η περιοχή του τραύματος πιέζεται περιμετρικά, ώστε να απομακρυνθεί από την περιοχή η μέγιστη δυνατή ποσότητα αίματος με το εμπεριεχόμενο δηλητήριο. Η αναρρόφηση του δηλητηρίου γίνεται με το στόμα ή με κατάλληλες βεντούζες, αφού γίνουν τομές στον επιμήκη άξονα του μέλους. Στη συνέχεια πρέπει να περιοριστεί η κυκλοφορία του αίματος στην περιοχή του δαγκώματος. Με ελαστικό επίδεσμο ή λωρίδες υφάσματος επιχειρείται η περίδεση του μέλους 3-4 δάκτυλα πάνω από σημείο του δαγκώματος. Απαγορεύεται όμως η χορήγηση οινοπνευματωδών ποτών, δεδομένου ότι το οινόπνευμα προκαλεί αγγειοδιαστολή, διευκολύνοντας τη διασπορά του δηλητηρίου. Συνίσταται η γρήγορη μεταφορά του θύματος στο νοσοκομείο.

Σκορπιοί και αράχνες

Σε περίπτωση τσιμπήματος από σκορπιό ή αράχνη πρέπει να απομακρυνθεί το κεντρί και να γίνει περίδεση πάνω και κάτω από το τσίμπημα, για να περιοριστεί τοπικά η διάχυση του δηλητηρίου. Στη συνέχεια τοποθετούμε επιθέματα πάγου πάνω στο τσίμπημα για την επιβράδυνση του ρυθμού απορρόφησης του δηλητηρίου.

Σκορπιοί

Το τσίμπημά τους είναι πολύ επώδυνο και μπορεί να προκαλέσει τοπικό οίδημα και αλλαγή χρώματος στην περιοχή. είναι δυνατόν να συνοδεύεται από μούδιασμα, ναυτία, πυρετό, δυσκολία στην ομιλία, κράμπες στο στομάχι, σπασμούς και σοκ. Τότε πρέπει να χορηγηθεί ο αντίστοιχος ορός που περιέχει αντισώματα που εξουδετερώνουν το δηλητήριο.

Αράχνες

Το δάγκωμα γίνεται αντιληπτό έπειτα από 24 ώρες περίπου, ώσπου να αρχίζει να μουδιάζει η περιοχή. Το δηλητήριο είναι νευροτοξικό και αφορά κυρίως σε κέντρα του νωτιαίου μυελού. Προκαλούνται κράμπες, δυσκολία στην αναπνοή, ζάλη, εφίδρωση, εμετός, ναυτία και δερματικό εξάνθημα. Η αντιμετώπιση του πόνου γίνεται με ήπια αναλγητικά. Αν εμφανιστούν επικίνδυνα συμπτώματα υπάρχει αντι-δηλητηριώδης ορός που χορηγείται με ιατρική συνταγή.